Schiedam-Oost en het grote monop

Wat zij niet wist, was dat de gemeente de boer was opgegaan met de drie straten. Bij een club in Rotterdam die zich het Watertorenberaad noemt. Het Watertorenberaad heeft de afgelopen jaren vernieuwing in gebiedsontwikkeling gezocht door opgaven op te pakken die verdeeld kunnen worden in vier thema's. Een zo’n thema luidt: Investeringen in gebiedsontwikkeling komen niet vaak vanzelf tot stand. Hoe de eerste cash-flow te creëren? Risico's worden anders gewogen. We zoeken naar alternatieven voor voorfinanciering en inbreng van risicodragend vermogen.

Daar was de gemeente Schiedam nu juist naar op zoek. Sinds begin 2017 lopen er bij het Beraad vijf pilots. Een van die vijf is Schiedam-Oost, met name de Oosterstraat, de Villastraat en de Oostsingel. In die straten wonen allemaal zielige mensen die de wateroverlast- en verzakkingsproblemen niet aankunnen. Die bewoners moeten ontzorgd worden. Door investeerders die een vette worst voorgehouden krijgen: OV knooppunt, dicht bij een historische binnenstad, dicht bij Rotterdam en winst op langere termijn.

Centrale vraag voor de gemeente: Hoe ga je om met woningen waarvan het einde van de technische levensduur in zicht is en waar de particuliere eigenaren niet individueel in staat zijn hiervoor een oplossing te vinden? Wat is nodig om de potentie van de wijk bij investeerders onder de aandacht te brengen en de investeringsbereidheid te verhogen?

Uitgaande van de potentie van de wijk Oost door de zeer goede ligging (OV knooppunt, dicht bij een historische binnenstad en dicht bij Rotterdam) en de problemen rond wateroverlast in woningen als gevolg van klimaatverandering in combinatie met verzakkingen vraagt dit om een strategische aanpak voor de lange termijn. Individuele eigenaren kunnen het probleem alleen niet oplossen, mogelijk zijn er beleggers die kansen zien, die eigenaren kunnen ontzorgen en op de langere termijn kunnen profiteren van waardestijging.

Iedereen kan bedenken dat wanneer de drie staten ‘ontzorgd’ zijn, de andere straten (Woonplus) tussen de Oosterstraat en de Oostsingel ook tegen de vlakte gaan. Kan er meteen een gasloze wijk worden neergezet. En dat moet van het huidige college voor 2040 gebeuren.

De gemeente Schiedam heeft de Oosterstraat, Villastraat en Oostsingel aangemeld voor de proef Watertorenberaad. Daarmee hoopt het college inzicht te krijgen in eventuele oplossingen voor de wateroverlast waarmee het gebied geregeld kampt.

Vanaf 2015 praat een groep bewoners uit de Oosterstraat (de Villastraat en de Oostsingel voerden geen overleg) al met de gemeente over de wateroverlast die na de dramatische reconstructie van de straat in 2010 opgelost had moeten zijn. In oktober 2016 brengt Royal HaskoningDHV advies uit:

In deze notitie is een bemalingsvoorstel uitgewerkt, waarbij de riolering in Oosterstraat wordt geïsoleerd, door op een aantal locaties de riolering af te sluiten van de omliggende straten. Hierdoor ontstaat een onderbemalingsgebied. Voor dit onderbemalingsgebied is op basis van diverse kenmerken een gemaal ontwerp opgesteld, waarbij een basisgemaal de droogweerafvoer en normatieve pompovercapaciteit verpompt naar de omliggende riolering. Daarnaast is een tweede gemaal ontworpen die een overstortfunctie heeft. De overstortbemaling beschermt het gebied tegen wateroverlast voor buien tot een herhalingstijd van T10.

Er is dus wel degelijk een oplossing, maar die werd – zo blijkt uit de notulen van 11 juni 2018 – door de gemeente van tafel geveegd, want ‘duur en werkt toch niet’. Aan de verzakking van sommige huizen heeft de gemeente in 2010 van harte bijgedragen. Falend toezicht en in strijd met de bepalingen uit het bestek veel te zwaar materieel gebruikt.

De gemeente stelt nu dat de bewoners zich ervan bewust zijn dat de oplossingen om water bij hevige regenbuien buiten de woningen te houden in het huidige watersysteem, niet meer mogelijk of niet meer doelmatig zijn. Wishful thinking van de gemeente, want van deze constatering blijkt niets uit de notulen. En van het feit dat de gemeente bij het Watertorenberaad - dat markt (eigenaren/beleggers, corporaties, ontwikkelaars, bouwers en overheid) samenbrengt - had aangeklopt, wisten ze tot de onthulling op deze site ook niets.

Voor de gemeente is er maar één oplossing: platgooien die wijk. Wat te denken van raadslid Andreas Rose die op 14 april j.l. twitterde: Harry Visser meldde bij Look tv dat 80% van Schiedam-Oost gesloopt gaat worden. Hij heeft blijkbaar inside informatie. Gemeenteraad hoort het waarschijnlijk weer als laatste.

Nel van Oudenaarde, voorzitster van de Bewoners Vereniging Schiedam-Oost reageerde met: Dan blijft er niet veel staan. Zou fijn zijn als wij van de BVSO ook zouden weten om welke huizen het gaat.

Een gemeentewoordvoerder liet gisteren al optekenen dat er geen eenvoudige oplossing is voor de waterproblematiek. "Deelname aan de pilot Watertorenberaad is iets wat op ons pad is gekomen en dat we hebben aangegrepen. Het is puur een verkenning, een zoektocht naar een oplossing. Maar het is zeker geen complot van ons met ontwikkelaars om de huizen tegen de vlakte te krijgen", benadrukt de zegsman nu. "De proef gaat pas na de zomer van start. Dan zullen ook de bewoners erbij betrokken worden. Er staat sowieso een overleg gepland voor september."

Op de website van het Watertorenberaad wordt op 7 januari 2017 al melding gemaakt van pilots in vijf steden, waaronder de ‘ontzorging’ van de bewoners van de Oosterstraat, Villastraat en Oostsingel. De gemeente Schiedam is dus al anderhalf jaar met de drie straten aan het leuren. Zonder ook maar iets tegen de straatvertegenwoordigers te zeggen. Het is moeilijk vol te houden dat de ‘proef’ pas na de zomer van start gaat.

In de (door de gemeente goedgekeurde) notulen van 9 juli 2018 wordt inderdaad melding gemaakt van een volgend gesprek in september, maar er wordt met geen woord gerept over de pilot. Bovendien zijn bij die gesprekken geen vertegenwoordigers van de Villastraat en de Oostsingel aanwezig, terwijl de bewoners van die straten in hetzelfde ontzorgingsschuitje zitten. De reactie van de betrapte gemeente is dan ook volstrekt ongeloofwaardig.

Dan was het college in 1987 een stuk openhartiger. Wat was er gebeurd? Op 22 augustus 1977 zette een enorme hoosbui het hele Singelkwartier blank, van de Oosterstraat tot en met de Eerste Tuinsingel. Het water stond in sommige straten veertig centimeter hoog omdat de stroom bij het gemaal aan de Marconistraat was uitgevallen. In mei 1978 kondigt de gemeente aan de riolering in Schiedam-Oost te vernieuwen en anders aan te sluiten. En in juni ontvangen de gedupeerden na maandenlang getouwtrek een schadevergoeding van de verzekering van de gemeente.

In 1987 was het wéér raak. Op 17 juli en 19 september zette gigantische regenbuien het gebied onder water. Bewoners verweten het stadsbestuur laks optreden en meenden dat de wateroverlast het gevolg was van de vernieuwing van het rioleringsstelsel. Op raadsvragen antwoordt het college dat dat maar zo lijkt omdat na de vernieuwing plaatselijk een hogere grondwaterstand optreedt als gevolg van de opheffing van de drainagewerking van het veelal lekkende, oude riool.

Er moet nodig gepraat worden met de bewoners van de betrokken straten en de planteams in de wijken. Opnieuw moet de discussie over sloop of handhaving van de panden gestart worden, stelde het college eind 1987. We hebben de plicht het rioolstelsel te onderhouden en te vernieuwen. Maar verzakkingen kunnen wij niet tegengaan. Dat was 31 jaar geleden. Toen werd er zonder omwegen gesproken over sloop. Nu heeft men het versluierd over ‘ontzorging’.

ACHTERGROND – Bewoners van de diepgelegen straten in Schiedam-Oost die keer op keer te maken hebben met wateroverlast, zeggen onaangenaam verrast te zijn door de aankondiging van de gemeente dat Schiedam de problemen heeft voorgelegd aan het Watertorenberaad. De gemeente is verrast dat de bewoners verrast zijn.

Uit de miscommunicatie blijkt een belangrijk verschil van inzicht over hoe bewoners en overheid met elkaar om horen te gaan, anno 2018 in een stad als Schiedam.

Het is een lastig dilemma: de woningen in de Villastraat, de Oostsingel en de Oosterstraat zijn veelal particulier eigendom. Ze verzakken. Wat moet je daar als lokale overheid mee, zo stelt een woordvoerder van de gemeente. Aan de ene kant heeft de gemeente zich volgens hem telkenmale bereid verklaard om in actie te komen – maar makkelijke oplossingen bestaan niet. Aan de andere kant zijn de mogelijkheden beperkt – hoe ver kun je gaan met het inzetten van collectieve middelen (belastinggeld) om particuliere huiseigenaren te ontlasten?

Vanuit de bereidwillige opstelling en instelling die de gemeente zich had voorgenomen, zagen ambtenaren kortgeleden mogelijkheden om iets te doen aan de situatie in oost. De problemen konden worden ingebracht in het zogenaamde Watertorenberaad, een samenwerkingsverband van bouwers, investeerders en gemeentelijke overheden, die gezamenlijk zoeken naar problemen die zich voordoen, met name in de gebiedsontwikkeling. “Met meer kennisdeling zou er veel efficiënter gewerkt kunnen worden”, aldus het beraad zelf, dat kennisdeling als belangrijkste doelstelling ziet. Logisch dat Schiedam hier kansen ziet.

Kennis is ook hard nodig om de problemen met het overtollige water in oost te lijf te gaan. Want momenteel ligt er geen plan waarmee de frequente vervanging van vloerbedekking en behang in oost snel tot het verleden behoort. De afgelopen jaren is er nagedacht over alerter optreden, het sneller inschakelen van het gemaal in de Marconistraat en het creëren van mogelijkheden om het water al dan niet tijdelijk te bergen. “Het idee is nu dat de straat bij grote stortregens wel blank mag komen te staan, maar dat de woningen droog blijven”, aldus de woordvoerder. Extra mogelijkheden om water bij dergelijke stortbuien tijdelijk op te slaan zijn nog geen garantie dat het waterniveau daadwerkelijk niet over de drempels komt. En er valt niet aan de indruk te ontkomen dat die extreme regenval als gevolg van klimaatverandering vaker voorkomt dan in het verleden.

Of het Watertorenberaad snel verandering in de situatie zal brengen is nog maar zeer de vraag. De gemeente ziet het als mogelijkheid, 'maar als je mij vraagt of de problemen nu binnen een jaar zijn opgelost, dan zeg ik nee', aldus de woordvoerder. Daarom koos de gemeente er ook voor om in eerste instantie geen melding te maken van de proef met het beraad, om geen valse hoop te wekken. Sommige bewoners blijken nu verbolgen dat ze hier niet over zijn geïnformeerd.

In september staat al langer een overleg gepland tussen een bewonersafvaardiging en gemeentevertegenwoordigers; daar zal het Watertorenberaad zeker aan de orde komen, aldus de woordvoerder. Maar ook daar zal onverlet de vraag blijven liggen: tot waar loopt de verantwoordelijkheid van een particulier voor zijn eigen woning, en waar moet de overheid namens ons allemaal inspringen? Om er voor te zorgen dat inwoners niet onrechtvaardig de dupe worden van de weergoden.

De ~~achtergrondverhandeling~~ gemeentepromo op Schiedam24 behoeft hoognodige kanttekeningen. Hoewel de term ‘water’ in de naam van het Watertorenberaad voorkomt, richt deze denktank zich niet op wateroverlast, maar op ‘ínbreiding’: woningbouw realiseren op bestaande plekken in een gemeente. De deelnemers uit dat beraad zijn geen liefdadigheidsinstellingen. Banken, beleggers, projectontwikkelaars en bouwers hebben immers schoorstenen die moeten blijven roken. Oplossingen uit die hoek kunnen alleen maar bestaan uit uitkoop, sloop en nieuwbouw plegen.

De allereerste zin van de pilot Oosterstraat, Villastraat en Oostsingel laat daarover geen misverstand bestaan. Hoe ga je om met woningen waarvan het einde van de technische levensduur in zicht is en waar de particuliere eigenaren niet individueel in staat zijn hiervoor een oplossing te vinden? Wat is nodig om de potentie van de wijk bij investeerders onder de aandacht te brengen en de investeringsbereidheid te verhogen?

De bewoners van de Oosterstraat, met name die van de lager gelegen even nummers, kampen al sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw met wateroverlast. Niet van schoon regenwater, maar stinkende rioolblubber. Wat heeft de gemeente daar tot dusver aan gedaan? Na hevige protesten over de overlast uit het Singelkwartier werden in 1978 de oude, lekkende riolen in het gebied vervangen. Hielp dat? Neen. In 1987 kwam het opnieuw tot een uitbarsting. Uit Het Vrije Volk van 23 september 1987: De gemeente doet geen sier. De straat wordt niet eens meer schoongespoten.

Jannie van Houten bleef tot aan haar dood in 2011 (Bas was al overleden) haar geliefde Oosterstraat trouw. Ondanks de overlast. Op haar uitdrukkelijke wens reed de rouwstoet op weg naar de begraafplaats ter afscheid langs haar nummer 40.

Dan komt het door de gemeente veroorzaakte rampjaar 2010 waarin de dertig jaar oude bestrating in de straat wordt vervangen en er aan de even zijde verdiepingen worden aangebracht om meer water op te slaan. De overlast bleef. Met andere woorden: er werd de afgelopen zestig jaar alleen regulier onderhoud gepleegd, maar geen cent uitgegeven aan een afdoende oplossing.

Onder druk van een groepje straatvertegenwoordigers bracht Royal HaskoningDHV in oktober 2016 advies uit aan de gemeente én de bewoners van de straat. Dat advies behelsde na meer dan een halve eeuw aanmodderen door de gemeente eindelijk een structurele oplossing voor het overlopende riool dat niet alleen het regenwater dat in de straat valt moet verwerken, maar ook het maaiveldwater van de versteende, hoger gelegen omgeving.

Werd dat advies opgevolgd? Neen. De gemeente wendde zich tot het Watertorenberaad om de bewoners van de drie straten te ‘ontzorgen’. De gemeente stelt nu niets over die actie, die begin 2017 resulteerde in een pilot, tegen de bewoners gezegd te hebben om hen geen valse hoop te geven. Het enige waarop de bewoners van de getroffen huizen al zestig jaar hoopten, was een structurele oplossing. Zij kunnen hun woningen niet omhoog krikken. Dat kan het Watertorenberaad ook niet. Anders dan de gemeente nu beweert, ligt er wel degelijk een plan. Althans voor de Oosterstraat. Vijf ton voor een probleem waaraan zes decennia lang niets werd gedaan. Is dat verkwisting van belastinggeld?

Gaan we weer. Nee gemeente Schiedam. In de Oosterstraat is er sprake van water- èn riooloverlast bij hevige buien. Deze overlast wordt veroorzaakt door de gemeente zelf, die als wegbeheerder niets gedaan heeft om het maaiveldwater vanaf de versteende, hoger gelegen omgeving tegen te houden. Al zestig jaar niet. Sterker, het lijkt wel of de gemeente dat met opzet doet (zie Het ‘vergeten’ maaiveldwater). Dit water zorgt ervoor dat het riool in onze straat ontploft en de inhoud naar boven perst.

Dat heeft niets te maken met de verzakking van sommige huizen. Die waren een eeuw geleden al verzakt omdat hun fundering op een wat minder stevige ondergrond (wellicht op dichtgegooide sloten in het polderland) stond. De eigenaren hebben zich nooit over de verzakking beklaagd. Die wonen er gerieflijk, net als hun buren die recht overeind staan in de rest van de straat. Dus gemeente Schiedam, doe iets aan het uitbundige maaiveldwater van elders en voer het Royal HaskoningDHV-advies uit.

Naar aanleiding van het recente, onthutsende verslag van de vier straatgenoten die zich sinds 2015 beijveren om via gesprekken met de gemeente tot een structurele oplossing voor de water- en riooloverlast in twee delen - achterin zowel het eerste als het tweede deel - van de straat te komen, is een chronologische volgorde van de gebeurtenissen op zijn plaats.

Op 6 oktober 2016 komt Royal HaskonigDHV met een oplossing en wijst er in navolging van Nelen & Schuurmans, het bureau dat eerder een quick scan uitvoerde, op dat de Oosterstraat van vier kanten wordt belaagd door maaiveldwater van elders dat ongehinderd de straat in kan klotsen; op die manier een bovengrondse opslag van regenwater uit de omgeving is geworden.

Na het advies van Royal HaskoningDHV wordt het stil. Doodstil. De gemeente Schiedam heeft er geen zin in blijkt in juni 2018 (duur en werkt toch niet). Wat niemand wist, was dat de gemeente in 2016 naar het Watertorenberaad – een club van projectontwikkelaars, bouwers en investeerders - was gehold met vrij vertaald de volgende tekst voor een ‘pilot’:

'De woningen in de Oosterstraat, Villastraat en Oostsingel zijn technisch op sterven na dood. Ze verzakken en daardoor hebben de bewoners wateroverlast. Al die stakkers kunnen de problemen niet zelf oplossen dus we zoeken investeerders die al die zielenpieten gaan ‘ontzorgen’. Gegarandeerde winst op langere termijn, want de grond (dicht bij OV knooppunt, de historische binnenstad en bij Rotterdam) is goud waard'.

In totaal zo’n 265 niet onderheide woningen (blauwe kleur) in de drie straten. De rode panden in de omgeving staan op houten heipalen.

Hebben al die niet onderheide huizen wateroverlast? Welnee, alleen in de zogenoemde depressies in de straten. Zijn al die panden aan het eind van hun technische Latijn? Complete onzin. De huizen zitten beter in elkaar dan panden elders in Schiedam die van veel latere datum zijn. Ze staan stevig gefundeerd op in trapezevorm gemetselde voeten.

De ontdekking van het door de gemeente geheim gehouden beroep op het Watertorenberaad wordt op 25 juli 2018 op deze website onthuld. Het Algemeen Dagblad maakt er vijf dagen later melding van en laat de gemeente en een Oosterstraatbewoner aan het woord. Vervolgens wordt de website Schiedam24 door de gemeente opgetrommeld om een verongelijkt verhaal op te kunnen hangen.

Tot slot komt er een onbegrijpelijke brief aan alle bewoners van de drie straten van het college van B&W, die wordt ondertekend door Marieke Wijsman. Zij blijkt de gebiedsontwikkelaar van Schiedam-Oost te zijn. Alleen al de zin dat sommige woningen in de straten niet gefundeerd zijn op palen doet de wenkbrauwen fronsen. Hoezo sommige? Ze is slecht op de hoogte.

De betrapte gemeente, die zich op de borst klopt zo transparant naar de burgers te zijn, wringt zich in de diverse persuitlatingen in alle bochten. De bewoners die wateroverlast hebben, zijn zich ervan bewust dat oplossingen niet meer mogelijk of doelmatig zijn (AD). De proef (pilot) gaat pas na de zomer van dit jaar van start. Dan zullen ook de bewoners erbij betrokken worden (AD).

De gemeente is verrast dat de bewoners van de drie straten verrast zijn dat de gemeente de problemen heeft voorgelegd aan het Watertorenberaad (Schiedam24). Verder op dezelfde site een verklaring voor het geheimhouden van de proef met het beraad. De gemeente besloot er geen melding van te maken bij de bewoners om geen valse hoop te wekken.

Uit de notulen van de vergadering van 3 september jl. blijkt dat wethouders en ambtenaren niet wisten dat de bewoners uit de drie straten niet op de hoogte waren. Hoe zouden die bewoners dat dan moeten weten? De gemeente hield die informatie toch geheim? Wethouder Minhas (VVD), voorheen vastgoedman in dienst bij projectontwikkelaar Provast, gooit er nog een schep bovenop.

Volgens hem was er geen sprake van om via het Watertorenberaad van de drie straten af te komen. Nee, de gemeente wilde gewoon expertise inhuren om te kijken of de beraadthinktank nog slimmer was dan de gespecialiseerde ingenieurs van Royal HaskoningDHV. Het ging slechts om een oplossing voor de wateroverlast en niet om uitkoop en sloop.

Klopt niets van. Want toen Royal HaskoningDHV werd gevraagd om voor onze straat een oplossing te verzinnen, werd bij de aanvraag toch ook niets vermeld over de technische conditie van de huizen en dat de straat zo puik gelegen is bij een OV-knoopunt, de binnenstad en Rotterdam? Dat heeft er namelijk niets mee te maken. Waarom werd het beraad dan alvast in een richting geduwd die de gemeente welgevallig is?

Dat wilde het kwartet uit onze straat ook graag weten, maar zoef, weg was de wethouder. Verder een en al treurnis bij wethouder van dienst Ooijevaar en chef rioleringen Abdoelkarim. Ze hadden met de bewoners nu net zo’n fijne, open relatie en die was ineens vestoord door de commotie over het geheim gehouden beroep op het Watertorenberaad.

De commotie over- en het wantrouwen tegen de gemeente liep nog verder op toen Marieke Wijsman bovenop het inmiddels uitgebrachte advies van het beraad ging zitten. Dat was aan de gemeente uitgebracht en niet aan de bewoners. Bovendien waren delen van het advies geheim dus naar een kopie konden de bewoners fluiten.

Wat kan er nu geheim zijn aan een technische oplossing? Die van Royal HaskoningDHV werd toch ook openbaar gemaakt? Of ging deze hele exercitie toch over de uit volle borst ontkende uitkoop en sloop? Hoogste tijd om net zoals in 2010 – toen onze straat gebukt ging onder bruut geweld van een aannemer met instemming van de gemeente – via een WOB-verzoek achter de waarheid te komen.

Reactie van het college van B&W naar aanleiding van het WOB-verzoek over de Watertorenpilot Oosterstraat, Villastraat en Oostsingel. Men vroeg, zoals te verwachten viel, vier weken uitstel. Dat mag. Hinderlijke fout in het schrijven is dat het WOB-verzoek op 19 september 2019 is gedaan.

Die aanpak van de gemeente gun je je ergste vijand niet. Gebroken beloftes, lak aan het bestek en de waarschuwingen van Oranjewoud plus incapabele gemeentelijke toezichthouders. Het is allemaal nog op deze site te vinden. En in het cursusmateriaal van het Nederlands Normalisatie Instituut (NEN) in Delft. Daar hadden ze nog nooit zoiets gezien. Of ze mochten putten uit de honderden foto’s op deze site, want normaal moeten ze proefopstellingen maken om te laten zien hoe het niet moet. Dat verzoek werd uiteraard per kerende mail gehonoreerd.

Het kwam na krachtdadig ingrijpen van Progressief Schiedam, D66, de VVD en GroenLinks uiteindelijk na twee jaar weer goed, maar de water- en riooloverlast bleef in de beruchte delen van de straat. Hoe kon dat? Het antwoord is simpel: omdat het maaiveldwater dat van de hogere delen om ons heen de staat instroomde totaal werd veronachtzaamd. Dweilen met de kraan open. Wie de moeite neemt om een uitgave van de stichting RIONED uit 2014 te lezen, begrijpt wat er is misgegaan. In dit, ook voor niet-techneuten, boeiende overzicht van hoe gemeentes zijn omgegaan met wateroverlast in lager gelegen gebieden en straten, is vanaf pagina 156 ook een onderzoek opgenomen van de hogeschool van Amsterdam.

Daarin wordt geconcludeerd dat, wil je als gemeente overlast aanpakken, je met meer disciplines dan alleen de ‘rioleur’ aan tafel moet zitten. Rioolmensen zijn gefixeerd op wat er onder de grond gebeurt en hebben geen oog voor bovengrondse oplossingen. Oftewel: als je alleen een hamer ter beschikking hebt, zie je alleen maar spijkers als oplossing. En met wie zaten de onderhandelaars uit onze straat die opkwamen voor een fractie – verreweg de meerderheid heeft geen last – aan tafel? Met een rioleur. In de laatste notulen weent hij bittere tranen. Hij had er toch alles aan gedaan om zijn gesprekspartners mee te nemen in het functioneren van riolering en watersysteem?

Ja, best. Maar over het rijkelijk instromende maaiveldwater is er in de notulen niets terug te vinden. Enige actie op dat gebied is pas te bemerken na het openbare discussiestuk op deze site over het vergeten maaiveldwater. Komen we weer terug bij het Watertorenberaad dat geheim moest blijven. Wie de geschiedenis nagaat, ziet iedere keer opnieuw de Pavlovreactie van de gemeente. Zeuren over wateroverlast wordt altijd bestraft met dreigementen over uitkoop en sloop. Onzin natuurlijk en dat is ook nooit gebeurd. Dat de gemeente nu de woningen van drie straten (zo’n 265 stuks) bij het Watertorenberaad op sterven na dood heeft verklaard, is bizar.

De onrust onder de bewoners van onze straat neemt alleen maar toe. Mensen die aan het verbouwen zijn, mensen die net klaar zijn met een verbouwing, mensen die hun keuken of badkamer willen vernieuwen en niet meer weten of ze nog moeten investeren, mensen die hun hypotheek moeten verlengen of mensen die domweg heel gelukkig zijn om in onze straat te wonen. Ze hebben allemaal nog nooit wateroverlast gehad. Zelfs mensen die in het rijtje van dertien woningen –in totaal telt de straat 74 woningen ‘op staal’- die overlast aangaven in het Royal HaskoningDHV-rapport betoogden niets te voelen voor de ‘ontzorging’ .

Waar is de gemeente mee bezig? is hun vraag. De waarlijk onthutsende notulen van het recente overleg met de gemeente heeft de onrust alleen maar doen toenemen. En als mevrouw Wijsman dan ook nog eens verklaart dat het advies van het Watertorenberaad niemand iets aangaat en dat delen geheim zijn, wordt er een supertanker met olie op het vuur gegooid.

Na het door de gemeente gevraagde uitstel van vier weken om te voldoen aan het WOB-verzoek bleef het stil. Niet verwonderlijk. Ambtenaar Marieke Wijsman had al tijdens een bijeenkomst met vier straatgenoten (zie notulen van 3 september 2018) koppig geweigerd opening van zaken te geven. Het advies van het Beraad ging hen niets aan en was deels geheim.

Van de bij dat gesprek twee aanwezige wethouders Minhas en Ooijevaar werd ook al niemand wijzer. De een wist niet hoe snel hij zich uit de voeten moest maken en de ander, die wel bleef zitten, draaide de zaak volledig om. Hij was onaangenaam verrast dat er commotie was ontstaan over het door de gemeente geheim gehouden inschakelen van het Watertorenberaad.

De vier dienaren van het volk – Roy de rioleur was ook aanwezig – dachten kennelijk dat daarmee de kous af was. Maar dat Watertorengedoe gaat alle bewoners van de drie straten aan. Twee dagen nadat de notulen van die schandalige bijeenkomst ter publicatie op deze website werden aangeboden, lag er een WOB-verzoek op de gemeentelijke deurmat.

Niet van het viertal dat geen streep verder kwam met de gemeente, maar van ondergetekende, de onthuller van de pilot. Tot ongenoegen van ambtenaar Wijsman die aan het kwartet dat ze dacht in de knip te hebben, liet weten niet aan mijn WOB-verzoek te zullen voldoen. Dat was nog voordat de gemeentebrief waarin vier weken uitstel werd gevraagd werd verstuurd.

Die brief arriveerde op 19 oktober en was op 17 oktober gedagtekend. Luttele dagen daarna barstte er in Amsterdam een rel los rond een WOB-verzoek van De Telegraaf:

Amsterdam - Burgemeester Halsema van Amsterdam biedt De Telegraaf haar excuses aan voor hoe de gemeente het verzoek om documenten over de crisis bij de dienst Openbare Orde en Veiligheid heeft afgehandeld.

De hoogste ambtenaar van de stad probeerde in april deze krant met een kluitje in het riet te sturen, door het verzoek (op grond van de Wet Openbaarheid van Bestuur, WOB) in zijn geheel af te wijzen. Dat deed hij op eigen houtje, samen met een jurist van de veiligheidsafdeling.

Geblunder met WOB-procedures mag niet meer gebeuren, schrijft Halsema nu ze de stukken alsnog vrijgeeft. „Ik betreur het zeer hoe de afhandeling is verlopen.” Ze wil als stelregel invoeren dat ambtenaren voortaan zoveel mogelijk interne documenten uit eigen beweging voor het publiek toegankelijk maken. „Openbaarheid is een recht, geen gunst”, vindt zij. (De beide sjoemelambtenaren werden de laan uitgestuurd.)

Het Schiedamse college van B&W heeft inmiddels een ingebrekestelling ontvangen met de mededeling dat wanneer er binnen veertien dagen wederom geen gehoor wordt gegeven aan het verzoek, een gang naar de bestuursrechter zal volgen.

Post van de gemeente. Nee, weer geen honorering van het WOB-verzoek, maar een oproep voor de zoveelste bijeenkomst om samen met de getroffen bewoners van de drie straten naar een wateroverlastoplossing te zoeken. De komende dagen op deze site een samenvatting van voormalige sessies met dank aan de straatgenoten die er in het vorige decennium aan deelnamen en de neerslag van die gesprekken ter hand stelden.

In voorgaande afleveringen werd aan de hand van krantenstukken uit de vorige eeuw al getoond dat de water- en riooloverlast geen nieuw fenomeen is. Wanneer bewoners klaagden, wist het gemeentebestuur niets anders te verzinnen dan met sloop te dreigen.

Een loze kreet, want geld om de particuliere eigenaren in de drie straten uit te kopen was er niet. Niet dat al die bewoners last hadden. Integendeel. Verreweg de overgrote meerderheid had en heeft nog nooit een druppel water binnen gehad, maar als je toch de sloopkogel hanteert, dan maar meteen alles tegen de vlakte. Wat gebeurde er in de aanloop naar de situatie anno nu?

Op 8 juni 2007 was het weer eens zover. Een hevige regenbui met de bekende gevolgen in de drie straten liet de getroffen bewoners steigeren. Nu moest het maar eens afgelopen zijn. Op 30 oktober van dat jaar vond in basisschool De Peperklip een informatieavond plaats over de wateroverlast in Schiedam-Oost die door 21 bewoners werd bezocht. Wat werd daar zoal besproken?

Een woordvoerder van het toenmalige ONS Ingenieursbureau legde uit dat het systeem voldoet aan de rioleringsnorm. Water op straat mag dus best wel voorkomen, maar het probleem in Schiedam-Oost is dat water-op-straat al snel wateroverlast geeft. Hij behandelt stapsgewijs een aantal opties: aanpassen inrichting van de straat, het maken van een onderbemalingsgebied, afkoppelen, vergoten gemaalcapaciteit en sloop en herinrichting.

Alle voors en tegens worden met de bewoners besproken, maar alleen bij de laatste optie blijft het van beide zijden muisstil. Een vertegenwoordiger van Beheer Openbare Ruimte (gemeente) geeft tot slot aan dat er een haalbaarheidsonderzoek moet komen waarbij de diverse mogelijkheden en de extra suggesties van de bewoners moeten worden uitgewekt. De uitkomsten zullen worden teruggekoppeld.

Op 7 augustus 2008 zendt (inmiddels oud-straatgenoot) Coen van de Pas een e-mail naar wijkprocesmanager Ursula Rutten. Hij schrijft dat het weer raak is geweest in de Oosterstraat. Neemt het op voor de bewoners van pand nr. 90 die er pas veertien dagen wonen en zeer aangeslagen zijn. En ook voor de dan 85-jarige Jannie van Houten van nr. 40. Hij noemt het triest omdat het haar nu al zo vaak is overkomen. (Zij woont sinds 1950 in de straat.)

Rutten betuigt per kerende mail haar medeleven en meldt dat ingenieursbureau Oranjewoud zojuist is ingeschakeld om een ontwerp te maken waarbij rekening wordt gehouden met het waterprobleem. Een maand later ontvangen de bewoners van de drie straten een brief van Oranjewoud. Het bureau schrijft met een nadere inventarisatie bezig te zijn om een goed beeld te krijgen. De straten zullen worden ingemeten en per straat krijgen drie adressen waar overlast is opgetreden huisbezoek. De resultaten worden tijdens een nader te bepalen informatieavond gepresenteerd.

Om Oranjewoud van dienst te zijn, biedt Van de Pas aan het bureau in onze straat rond te leiden en hij produceert een powerpointpresentatie waarin hij de overlastproblemen laat zien. Pal voor de kerstdagen van 2008 ontvangen de bewoners van de drie straten post van de gemeente. Daarin staat dat met behulp van de al geïnventariseerde gegevens druk wordt gezocht naar een passende en duurzame oplossing om de wateroverlast tegen te gaan. Omdat die fase meer tijd kost dan verwacht, wordt de presentatie van de oplossing eind februari 2009 verwacht.

Op 18 februari 2009 is het dan zover. Oranjewoud had na de inventarisatie zes oplossingsrichtingen aangegeven: Traditioneel herstraten + maatwerk, creëren onderbemaling en/of afkoppelen, bijstellen pompregime Marconi, ondergrondse opvang, anders inrichten straat en kansen in het openbaar gebied. De gemeente wikte, woog, rekende en kwam met een voorkeursvariant. Die bestond uit het afkoppelen in Schiedam-Oost plus kolken reinigen, het aanpassen van het straatprofiel en het bijstellen van het pompprogramma van Marconi.

Fluitje van een cent. Want, zo gaf de gemeente aan, het afkoppelen van de verharding in Schiedam-Oost en het vaker kolken reinigen was al in gang gezet en het aanpassen van het straatprofiel kon op korte termijn plaatsvinden. Alleen het eerder en meer laten pompen van gemaal Marconi zou wat langer op zich laten wachten, want de WVO-vergunning (lozingsvergunning op het oppervlaktewater) moest worden aangepast. Die redenering leverde de volgende plaatjes op:

Als voorwaarden van het aanpassen van het straatprofiel worden genoemd: optimale bereikbaarheid en maximaal beheersbaar water op straat, voorkomen van afstroming van maaiveldwater van hogere delen en het aanbrengen van terugslagkleppen op de kolken.

Oranjewoud is niet helemaal gerust op de gekozen oplossing. Geeft een waarschuwing af en schrijft onomwonden dat maatregelen als het afkoppelen of onderbemalen van de straten (door de gemeente afgewezen vanwege de kosten) dan toch getroffen moeten worden. De integrale tekst:

In het rapport van Royal HaskoningDHV (oktober 2016) werd een maaiveldberekening gemaakt om de oppervlakkige afstroming in beeld te brengen en te beoordelen waar het regenwater zich verzamelt en tot wateroverlast leidt.

Na de presentatie op 18 februari 2009, mochten de aanwezige bewoners uit de drie straten vragen stellen. Een bloemlezing. De terugslagkleppen op de kolken stierven meteen al een vroegtijdige dood. Bij nader inzien zette de gemeente er een streep doorheen omdat de (onderhouds)kosten van die kleppen hoog zijn en de constructies de overlast in de woningen zouden vergroten. Aan de drempels om het afstromende maaiveldwater uit de hoger gelegen omgeving tegen te houden werd niet getornd. Die kwamen er.

Iemand vraagt zich af waarom de omliggende straten wel worden opgehoogd. De gemeente draait nu eens niet de befaamde riedel van verzakkingen af, maar antwoordt dat de huizen om ons heen gesloopt zijn en het vloerpeil van de nieuwe woningen verhoogd is. Om er aan toe te voegen: Dat is in uw straat geen optie. Dat kan alleen wanneer er nieuwbouw komt. Op de vraag of dakafvoeren die op straat lozen geen extra belasting vormen, verwacht de gemeente dat dit na de straataanpassingen geen probleem veroorzaakt.

Over het grondwater wordt gevraagd of het meer laten pompen van gemaal Marconi ook van invloed (vermindering) op het grondwater is. Nee, tenzij het riool lek is en het grondwater het riool in stroomt. Verder wordt gemeld dat de riolering onder de grondwaterspiegel ligt. De gemeente, zo vinden de bewoners, moet zich hard maken voor uitbreiding van de lozingsvergunning op het oppervlaktewater. Dat is de gemeente ook van plan, luidt de verzekering, omdat het mogelijk grote invloed heeft op het beperken van de overlast.

Of de gemeente garanties kon geven voor het droogblijven van de woningen? De gemeentelijke notulist kreeg kennelijk instructies, want in het verstuurde verslag worden in het antwoord ‘dat de gemeente geen garanties kan geven’ de woorden geen garanties vet gedrukt. Kniesoor die daarop let. De oplossingsrichting was er, nu de uitvoering nog.

In de Villastraat en de Oostsingel zouden de straataanpassingen alleen bij de woningen die overlast hadden worden uitgevoerd. In de Oosterstraat ook, maar onze straat ging tegelijkertijd in zijn geheel op de schop omdat de vieze, oude bestrating plaats moest maken voor nieuw plaveisel. Bewoners mochten over die ingrepen via reactieformulieren vragen stellen, verbeterpunten voor de straatinrichting aandragen en zich anderszins laten informeren.

De neerslag daarvan wordt op 12 oktober 2009 verstuurd. In het antwoord op een van de vragen valt de gemeente genadeloos door de mand. Die vraag luidde: Gaat de gemeenten nog voorzieningen treffen bij de diverse hellingen naar de laagliggende straten om de afstroom van extra regenwater te voorkomen?

Antwoord: De vraag is begrijpelijk, doch het is lastig om daar een goede oplossing voor te bedenken. Het creëren van een hoge drempel zou een oplossing kunnen zijn, maar alleen als het opgevangen water op een ander riool loost dan het riool in de lagere straten. Daar zit de moeilijkheid. Bovendien veroorzaakt de drempel trillingen die nadelige effecten kunnen hebben op de aanliggende woningen. Deze vraag houdt ons nog wel bezig. Wordt vervolgd.

Er werd niets meer vervolgd. De gemeente bleef, ondanks de eerdere belofte om drempels aan te leggen, de drie straten misbruiken om van overtollig regenwater uit de hogere omgeving af te komen. Laat de riolen maar in die straatjes ontploffen en als de bewoners gaan klagen gewoon zeggen dat je er als gemeente alles aan gedaan hebt en machteloos bent. Om vervolgens over uitkoop en sloop te beginnen. Alleen nog een suikeroom (investeerder) zien te vinden…

Vanmorgen werd een open envelop met daarin een brief van de gemeente Schiedam in de bus gestopt. Let op de datum: 22 november 2018. De koerier heeft er dus zogenaamd vijf dagen over gedaan om een loopafstand van vijf minuten te overbruggen.

Het onderwerp loopt twee jaar achter. De dwangsom werd op 1 oktober 2016 uit de wet gehaald. De ingebrekestelling bleef. Bestuursorganen blijven verantwoordelijk voor een tijdige beslissing op WOB-verzoeken. Als dat niet gebeurt, kunnen burgers rechtstreeks een beroep op de rechter doen.

Het STO (zal wel staan voor stedelijke ontwikkeling)-team Projecten streeft er naar om voor volgende week dinsdag te reageren. Is kennelijk nu nog bezig om al die vreselijke geheimen uit het uit het door de gemeente aangestuurde Watertorenadvies met de zwartkwast te bewerken.

Negen jaar na de toezegging die niet werd nagekomen en na dit stuk wordt aan het begin van de straat de eerste waterdrempel aangelegd. Het maaiveldwater dat eerst rijkelijk onze straat instroomde, wordt nu geloosd op het Singelriool. Wanneer de andere drie drempels volgen (tweemaal Stephensonstraat en bovenop de hol), is vooralsnog niet bekend.

De werkzaamheden in de drie straten zouden zo’n vier maanden - november 2009/februari 2010 - in beslag nemen. Die optimistische tijdsspanne was gebaseerd op de koppigheid van projectleider a.i. Sjak Franken. Hij negeerde het herhaalde advies van Oranjewoud om eerst bodemonderzoek te doen en misleidde de afdeling Milieu van de gemeente door te beweren dat hij niet dieper zou graven dan dertig centimeter en dus niet hoefde te saneren om de leidingen te laten zakken, zo bleek uit de gewobde stukken.

Natuurlijk moest hij veel dieper graven om voor voldoende gronddekking boven de gezakte leidingen te zorgen. De oudere bewoners wisten wat hij zou aantreffen: koolas. Dat was in het verre verleden het materiaal – afkomstig uit de vele branderijen - om wegen te verharden. En zo kon het gebeuren dat, toen de eerste spade de grond inging op de Oostsingel, het graafwerk meteen werd stilgelegd. Goh, wie had dat nou kunnen denken: koolas! Franken had geen zin om op externe saneerders te wachten. De voor de straatwerkzaamheden ingehuurde aannemer Kraaijeveld kon dat ook.

Openbare aanbesteding van de gemeente Kethel en Spaland uit 1866 en een noodkreet vanuit de Groenelaan (1897).

In onze straat voltrok zich vervolgens het grootste schandaal in de dan 125-jarige geschiedenis. Chaos, blunders, zware overtredingen, gebroken beloftes en regelrecht prutswerk. Toezicht van de gemeente was er niet, laat staan dat iemand ingreep. In december 2010 heeft de fractie van D66 het in zijn nieuwsbrief over ‘de angstaanjagende reeks fouten in de Oosterstraat’. Die partij zorgde er met drie andere fracties voor dat de ingehuurde ir. Christian Schaap de zaak tot op de bodem uitzocht en ons, de bewoners, gelijk gaf. Het werk moest door een andere aannemer (Beije) worden overgedaan.

Uit de door de gemeente gepubliceerde notulen uit 2008, blijkt dat de bewoners van de nrs 82 en 83 naar camerabeelden van het hoofdriool in onze straat mochten kijken. Hun bevindingen zijn lovend. Er werden geen afwijkingen geconstateerd. Uit welk jaar die beelden stamden, is onbekend. Na cameraonderzoek in 2010 (gewobd) kwam er iets geheel anders uit de bus. Afzettingen, scheuren, infiltraties, wortels, golvende liggingen, indringend afdichtingmateriaal, instekende uitlaten, verplaatste verbindingen, schade aan het oppervlak en het binnendringen van grond.

Geadviseerd wordt – en dat geldt voor alle drie de straten – de schadebeelden binnen twee tot drie jaar te verhelpen. Ook moest naar aanleiding van de geconstateerde scheurvorming in 2015 wederom een rioolinspectie worden uitgevoerd. Wanneer alles gerepareerd was, zou het rioleringsstelsel van de drie staten een economische levensduur van 48 jaar kunnen behalen. Dus tot 2028. Er wordt op aangedrongen de rioolreinigingsfrequentie (van de strengen) op te voeren om de restlevensduur met tien jaar te verlengen.

Lichtpuntje in het advies: ‘het rioleringsstelsel in de drie straten is niet onderhevig aan extra zetting en het afschot is acceptabel binnen de gestelde normen’. Een hoosbui in 2012 bewees dat de overlast niet verdwenen was. De reparatiewerkzaamheden aan de riolen werden versneld uitgevoerd. Zonder resultaat, want in 2015 was het wéér raak. Was het Marconigemaal, waar altijd en eeuwig wat mee aan de hand was, wel aangepast? En waarom waren de beschermende waterdrempels op oneigenlijke gronden geschrapt?

Was het al die tijd pappen en vooral nathouden om een reden te hebben de drie historische straten tegen de vlakte te kunnen gooien? Morgenavond, zo luidt de uitnodiging, moeten de bewoners samen met het Watertorenberaad op verkenningstocht naar ‘íets’. Dat verhullende taalgebruik plus de geheimzinnigdoenerij over het inmiddels uitgebrachte advies van die club voorspelt weinig goeds.

Het was een volle bak in de gymzaal van de voormalige Gravin Aleidaschool achter de Oostsingel. Ondanks het feit dat de gemeente verzuimd had de Oostsingelaren een uitnodiging te sturen voor de ‘verkenningstocht naar íets‘ op 29 november 2018. Dat een aantal van hen toch aanwezig was, kwam dankzij de publicatie van de invitatie op deze website. De avond kenmerkte zich door wantrouwen, irritatie en cynisme van bewonerszijde.

Een paar sprekers die door de gemeente werden voorgeschoteld, hadden van te voren geoefend. Wethouder Minhas (VVD) zou de opening voor zijn rekening nemen en nog eens bezweren dat er echt, heus waar geen sloopplannen bestonden. En dan zou Gert Jan Fernhout van het Watertorenberaad een wazig verhaal ophangen en vertellen dat het zijn schuld was de bewoners niet waren ingelicht over de Watertorensessies met de gemeente omdat dat nog weinig zinvol leek.

Dat liep anders. Minhas, die zich na zijn openingswoorden uit de voeten wilde maken vanwege verplichtingen elders – dat deed hij ook al tijdens een overleg met een groepje Oosterstraatbewoners dat regelmatig met de gemeente aan tafel zit om over de overlastproblemen te praten – werd door de zaal tot de orde geroepen. De uitnodiging was door de gemeente verstuurd dus had hij die avond in zijn agenda vrij moeten houden om aanwezig te blijven. Hij ging overstag.

De Watertorenberaadman draaide zodanig om de hete brij heen dat de Oosterstraatbewoonster van nr 89 haar telefoon pakte, de tekst van de pilot opriep en voorlas wat daar stond. Fernhout hield zijn gehoor dramatische zeespiegelstijgingen en bodemdalingen voor, maar er gloorde een lichtpuntje. Toen de zaal vroeg wat dat lichtpuntje dan was, kwam het hoge woord er uit. Geen ontkomen aan. De aantrekkelijk gelegen wijk opnieuw opbouwen, dus uitkoop en sloop. Een andere Oosterstraatbewoonster (nr 27)complimenteerde hem vervolgens met zijn (afgedwongen) eerlijkheid. Want daarvoor was iedereen gekomen.

‘Maar alleen als er geen oplossingen meer zijn om de overlast te beperken’, haastte wethouder Minhas te proclameren in een poging de bekentenis af te zwakken. Over die oplossingen morden de bewoners dat diverse door de gemeente ingeschakelde ingenieursbureaus al ideeën hadden aangedragen. Maar die werden niet of ten dele uitgevoerd omdat ze te veel geld zouden kosten. Was de gemeente bereid nu eindelijk eens te gaan investeren? Ja, was de verzekering. De Oosterstraat, die op het laagste punt ligt, kreeg eindelijk waterdrempels en pompen.

‘En wij dan?’, riepen de Villastraters en Oostsingelaren. ‘Wij hebben ook overlast.' Rioleur Roy Abdoelkarim reageerde tot woede van de bewoners van onze zusterstraten enigszins verrast. Dat had hij niet op zijn netvlies staan. Tjonge, dan moeten we het daar maar eens over hebben, meldde hij, geschrokken van de reacties. ‘Bewoners kunnen zich bij mij aanmelden.’

Wethouder Ooijevaar (GL) pleitte voor meer flora bij de huisbezitters: tegel er uit, plantje er in. Om water af te voeren. Die opmerking kreeg hij meteen terug. Waarom legt de gemeente, net zoals vroeger het geval was, geen perken aan op het inmiddels totaal versteende stationsplein? Ooijevaar heeft overigens zelf een overlastprobleem. Daarover meer in een volgende aflevering.

Na afloop van de bijeenkomst werd buiten tussen de bewoners van de drie historische straten nog volop stoom afgeblazen. Van vertrouwen in de gemeente was geen sprake. De plaats delict, de voormalige Aleidaschool en het gebied er omheen is al van de gemeente. Nu de rest nog met geld van investeerders en dan kan projectontwikkelend en bouwend Nederland z’n gang gaan.

Over het WOB-verzoek waarmee de gemeente kennelijk grote moeite heeft, wist wethouder Minhas te vertellen dat in de documenten namen van derden verwijderd moeten worden. Die namen gewoon afdekken schijnt een enorme klus te zijn, die na bijna tien weken nog niet is geklaard. Aanstaande dinsdag 4 december is de deadline.

Maar of die 'drempel' het afstomende maaiveldwater van dit gebied gaat tegenhouden?

‘Het is onze taak om uw vertrouwen terug te winnen’, riep wethouder Fahid Minhas (VVD) mede namens zijn collega Jeroen Ooijevaar (GL) vorige week nog tegen de hevig geïrriteerde Singelkwartierbewoners. Een loze kreet, want de gemeente vertikt het om opening van zaken te geven; om aan het WOB-verzoek over het met geheimzinnigheid omgeven advies van het Watertorenberaad te voldoen. Het beroepschrift naar de Rotterdamse rechtbank (sector bestuursrecht) is inmiddels aangetekend verzonden.

Toe maar. Tweemaal een koerier van de gemeente in de straat. Een om de notulen van de bijeenkomst in de voormalige Aleidaschool te bezorgen en rond het middaguur weer een. Met post over het WOB-verzoek. Gedateerd op 4 december en bezorgd op 6 december. Nee, er valt nog niets te publiceren. Het schrijven gaat vooral over de zaken die de gemeente niet kwijt wil.

Omdat bedrijfs- of fabricagegegevens van derden geheim moeten blijven, omdat financiële belangen en onevenredige benadeling van de gemeente in het geding is (marktpartijen zouden daar hun voordeel mee kunnen doen), omdat er geen inbreuk gemaakt kan worden op de persoonsgegevens van ambtenaren, andere personen of rechtspersonen en tot slot mogen we ook niet weten wat de vrije gedachtevorming tussen betrokken partijen is.

Maar wat dan wel? De schaarse documenten zijn voor ondergetekende in te zien bij het Omgevingsloket. En nee, kopieën tegen betaling worden niet verstrekt. Aantekeningen maken mag wel. Volgende week gaat dat gebeuren. Eerder kon niet. Het begint een zielige vertoning te worden. Wethouder Minhas die maar blijft beweren dat het Watertorenberaad (dat niets met oplossingen voor wateroverlast te maken heeft) werd ingeschakeld om oplossingen voor wateroverlast aan te dragen.

Maar wat iedereen vergeet, is dat dat hele gedoe met die denktank, die er slechts op is gericht om projectontwikkelend en bouwend Nederland aan het werk te houden, onder voormalig wethouder Alexander van Steenderen (SP) aan de gang mocht gaan. In 2015 al liet hij (genotuleerd) weten dat 'als de oplossingen/aanpassingen te duur blijken te zijn, uitkoop en sloop de enige oplossing is. Uiteraard is dat slechts een van de opties die wellicht op lange termijn onderzocht moet worden. Denk hierbij wel in een termijn van 15 a 20 jaar.'

De eerste vijf jaar zijn al verstreken dus over tien jaar gaat de beuk er in. Minhas wist in het geroezemoes tijdens de bijeenkomst vorige week nog geruststellend te vertellen dat aan de particuliere eigenaren met verlies van zo weinig mogelijk financiën een nieuw huis zou worden aangeboden. Zeker in zijn luchtkastelen tussen spoor en rijksweg. Verrekijker er bij en je kunt de sloop van je woning ‘live’ meemaken.

Waarom ging er een aangetekend beroepschrift naar de bestuursrechter? Omdat het college van B&W een loopje met de wettelijke termijnen inzake het WOB-verzoek over de pilot Oosterstraat, Villastraat en Oostsingel nam. Alleen het verzoek van de gemeente om vier weken uitstel na de eerste vier weken kwam op tijd.

De gemeente liet na die tweede brief vier weken niets van zich horen zodat er op 19 november een ingebrekestelling naar het Stadserf moest waarin B&W veertien dagen de tijd kreeg, dus tot en met 3 december om aan het verzoek te voldoen. Zo niet, dan zou de bestuursrechter ingeschakeld worden om de gemeente tot een besluit te dwingen.

Van het WOB-verzoek en de ingebrekestelling werden aan de balie ontvangstbevestigingen afgegeven zodat er over de data geen misverstanden konden ontstaan. Op 27 november brengt een koerier een geautomatiseerd briefje dat op 22 november is gedateerd met de mededeling dat het STO-Team Projecten er naar streeft om voor 4 december op de ingebrekestelling te reageren.

Prima. De boodschap is overgekomen denk je dan. Twee dagen later, op de verkenningstocht naar ‘iets’ in de voormalige Aleidaschool, brengt de dagvoorzitter het WOB-verzoek ter sprake. Wethouder Minhas erkent het recht op informatie, maar knoopt er achteloos nog eens drie tot vier weken uitstel aan vast. Mijn waarschuwing volgt. Lees de notulen op pagina 2 bovenaan.

Wanneer op 5 december in de middag taal noch teken van de gemeente is vernomen, gaat het beroepschrift naar de Rotterdamse rechtbank aangetekend op de post. Een dag later, op 6 december, reageert het Stadskantoor alsnog. De bestuursrechter wordt daarmee overbodig. Volgende week woensdag volgt de bezichtiging van alle afgelakte documenten.

De waarnemend teammanager Projecten somt in haar schrijven alvast de documenten op die betrekking hebben op het WOB-verzoek:

1. Mailbericht d.d. 9 november 2016 met bijlage Plan van aanpak pilots Bouwstenen (ontwikkeling woningbouw) bestaande stad Watertorenberaad

2. Mailbericht d.d. 19 december 2016 en dinsdag 24 januari 2017 met bijlage Pilot studie Singelkwartier Schiedam

3. Mailbericht d.d. 28 maart 2017 en bijlage Workshop Herontwikkeling Singelkwartier

6. Concept rapport Watertorenberaad, Tussenwijken met toekomst, een verkenning naar meer stedelijkheid, leefkwaliteit en duurzaamheid van bestaande woonwijken, november 2018

Waarbij moet worden aangetekend dat de overgrote meerderheid van de bewoners – en dat geldt voor alle drie de straten – nog nooit overlast heeft gehad. Het gaat om plukjes huizen die dieper liggen dan de rest. In de Oosterstraat en de Oostsingel aan de even kant en in de Villastraat achterin aan de oneven kant. Van onze straat zie je in de media altijd beelden van dezelfde huizen die ondergelopen zijn. Dat was in de vorige eeuw al zo en dat is nooit veranderd.

Heeft het groepje staatgenoten dat deels voor zichzelf met de gemeente om tafel zit om de overlast te beteugelen ooit om uitkoop en sloop gevraagd? Navraag leert dat ze dat nooit hebben gedaan. Hun verbijstering over de ontdekking van de pilot Oosterstraat, Villastraat en Oostsingel waarmee dit hoofdstuk begint, was net zo groot als bij ieder ander. Hun verslag over het gesprek over de pilot met twee wethouders, Roy de Rioleur en Marieke Wijsman was onthutsend.

Voor ondergetekende reden om een WOB-verzoek in te dienen. Niet alleen voor de bewoners met overlast, maar met name voor al die verontruste collega-buren in de straat die nog nooit een druppel regen- of rioolwater over de drempel hebben gehad en absoluut niet ‘ontzorgd’ hoeven of willen worden. Dat de bewoners uit de drie straten zelf maar (niet teveel geld kostende) oplossingen moeten aandragen om de sloopkogel te ontlopen, is nonsens. Het blijft pappen en vooral nathouden om de herontwikkeling van het zo aantrekkelijk gelegen Singelkwartier te rechtvaardigen.

De vriendelijke ambtenaar aan de balie excuseerde zich. Tegen betaling mochten toch kopieën van de via de WOB openbaargemaakte stukken mee huiswaarts genomen worden. Het interessantste document was het Ontwikkelingsplan Singelkwartier, versie 4.0 van 29 januari 2018. Dit 37 pagina’s tellende, door de gemeente Schiedam en het Watertorenberaad opgestelde plan, zal morgen als pdf op deze website verschijnen. Nu alvast enkele opmerkelijke passages.

Op de lange termijn zullen de woningen in de drie historische straten niet meer bewoonbaar zijn en onverkoopbaar worden. Daarom heeft de gemeente het Watertorenberaad ingeschakeld om te komen tot een financieel haalbare lange termijn oplossing. Die aanpak moet ook toe te passen zijn voor andere wijken in Schiedam. De technische levensduur van de woningen is eindig. Ze hebben nog maximaal twintig jaar te gaan.

Er worden drie varianten van het zogenoemde 0-scenario geschetst: pompen en drooghouden, woningen funderen in combinatie met pompen en ophogen in combinatie met funderen. Alle drie de varianten vallen af omdat ze slechts tijdelijk een oplossing bieden of omdat ze qua bestedingen niet doelmatig zijn in vergelijking tot de (nieuwbouwaarde) van de woningen. ‘Op basis van deze overwegingen kan worden geconcludeerd dat de aandacht verder moet worden gericht op sloop-nieuwbouw in de betreffende straten.’

Voor onze eigen straat wordt er voor gekozen om ongeveer een dubbel aantal wooneenheden terug te brengen in de vorm van appartementen. De Villastraat en de Oostsingel krijgen een geheel nieuwe stedenbouwkundige opzet: wonen op een opgetild landschap. Het gebouw van de voormalige Gravin Aleidaschool wordt behouden om dienst te doen als creatieve hotspot. Ook voor de Singel en de Overschiesestraat zijn plannen om de boel te verlevendigen.

‘De vraag is of het realistisch is om uit te gaan van compensatie van de volledige WOZ-waarde en of woningeigenaren niet ook zelf een financiële bijdrage zouden moeten leveren aan het oplossen van het probleem. Bijvoorbeeld door genoegen te nemen met een iets lagere vergoeding dan de WOZ-waarde. Verkoop – en dus het doorschuiven van het probleem naar een nieuwe eigenaar – is voor bestaande eigenaren dus nog steeds een realistisch alternatief. De huidige WOZ-waarde is gezien de toekomstige problemen te hoog. Bezien moet worden op welke wijze en in welk tempo hier een realistische bijstelling in kan worden gemaakt.’

‘De op staal gefundeerde woningen zakken steeds verder weg en zullen door de steeds vaker voorkomende overstromingen sterk in waarde dalen. Dat besef is er nog niet bij alle bewoners, maar is wel voorwaardelijk om de volgende stappen te kunnen zetten. De bestaande woningeigenaren zijn geen professionele vastgoedpartijen en niet georganiseerd, terwijl de aanpak van de problematiek wel coördinatie en verstand van zaken vereist. Het lijkt voor de hand te liggen dat de gemeente hier – als (althans in euro’s gemeten) grootste belanghebbende, als professionele partij en als dienaar van het publieke belang – een voortrekkersrol pakt.'

‘Naarmate de tijd vordert, neemt de financiële haarbaarheid van het herontwikkelingsplan vanzelf toe. Op dit moment zijn nog maar enkele van de woningen onverkoopbaar, maar dat worden er de komende jaren steeds meer. De WOZ-waarden in het Singelkwartier zullen de komende jaren gaan dalen, misschien zelfs heel abrupt. Wie tijdig zijn woning heeft kunnen verkopen heeft geluk, wie dat niet heeft kunnen doen, krijgt grote problemen.'

Het complete Ontwikkelingsplan Singelkwartier als pdf. Met dank aan nr 89 voor het omzetten. Bepaalde info is witgemaakt door de gemeente.

Attentie: morgen (zaterdag) wordt tussen 10.00 en 11.00 uur in het programma 'Onder ogen' op SCHIE TV een visie op de gang van zaken gegeven.